De meeste mensen die op weg gaan naar ‘Financial Independence, Retire Early’ (FIRE) doen dat door te beleggen. Als je dan eerder gestopt bent met werken, en je bent gaan leven van (het rendement op) belegd en gespaard vermogen, is het cruciaal dat dat vermogen zo stabiel mogelijk is en bij voorkeur zelfs toeneemt.
Succesvol beleggen is in theorie helemaal niet moeilijk. De wereldwijde aandelenmarkt is de afgelopen decennia namelijk gemiddeld met ongeveer 8% per jaar gestegen. In de praktijk blijkt het vaak lastiger om dat succes ook daadwerkelijk te behalen.
In spannende beurstijden belegd blijven is onmisbaar voor succes. Wanneer je bij beursdalingen aandelen verkoopt, mis je vrijwel altijd de daaropvolgende stijgende trend die meestal onverwachts en sterk optreedt.
Voorbeeld: het rendement van de wereldwijd meest bekende S&P 500 index is over de periode 1996-2010 bepaald door slechts 10 dagen, welke van tevoren niet te voorspellen waren. Indien je de 10 dagen met de grootste koersstijgingen geen beleggingen in de S&P 500 zou hebben gehad, dan was je rendement niet het gemiddelde van 6.7% per jaar geweest, maar slechts 1.88%. Indien je de 60 beste beursdagen niet belegd zou zijn geweest, dan zou je zelfs een negatief rendement hebben gehad.
Die losse dagen van grote koersstijging en -daling zijn niet te voorspellen. ‘Buy-and-hold’ in plaats van proberen in en uit te stappen op “het goede moment” pakt vrijwel altijd het beste uit. Dat betekent dat de beste beleggingsstrategie is om te kopen, en niet zomaar te verkopen. Ongeacht wat de markt doet. Doe je dat wel omdat je de markt probeert te voorspellen, dan is de kans groot dat je met een misstap rendement misloopt of zelfs verlies maakt.
De belangrijkste factor voor succes op weg naar FIRE is je zo min mogelijk te laten leiden door emoties. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om dergelijke emoties zoveel mogelijk uit te bannen, of in ieder geval rationeel te benaderen.
De belangrijkste beslissing die je moet nemen als je gaat beleggen is hoe je de verdeling van beleggingen in aandelen (beweeglijk) en in spaargeld of obligaties (stabiel) maakt. Dat wordt je asset allocatie genoemd. Emoties bij beleggen kun je verminderen door een portefeuille samen te stellen die aansluit bij je persoonlijke risicotolerantie.
Sommige mensen slapen prima bij 100% aandelen, anderen slapen alleen goed bij 100% spaargeld. Voor de meesten geldt echter dat hun risicotolerantie hier ergens tussenin ligt.
Mensen die met FIRE bezig zijn hebben uiteindelijk vaak een aanzienlijk vermogen, waar ze ook nog eens afhankelijk van zijn voor inkomsten of leefgeld. Dat kan voor extra sterke emoties zorgen bij een fluctuerende beurs. Er zijn maar heel weinig mensen die rustig belegd blijven als ze bijvoorbeeld ruim de helft van hun vermogen zien verdwijnen.
Risicotolerantie is iets heel persoonlijks, en kun je alleen zelf ontdekken door die te ervaren in slechte beurstijden. Ben je nerveus geworden en heb je gehandeld bij een dalende beurs, dan zat je te veel in aandelen (offensief). Bleef je rustig, dan zat je goed (of misschien zelfs iets te te defensief).
Mensen die nog geen sterke beursdaling van tientallen procenten met een behoorlijk belegd vermogen hebben meegemaakt, hebben vaak de neiging hun risicotolerantie te overschatten. Rationeel, op basis van de resultaten uit het verleden, weten dat de daling vrijwel zeker tijdelijk is, is iets anders dan voelen hoe het is om daadwerkelijk een groot deel van je vermogen tijdelijk te zien verdwijnen. Het is bij gebrek aan een dergelijke ervaring vaak verstandig een iets defensievere asset allocatie te hanteren dan dat je denkt dat je aankunt.
Ikzelf heb door schade en schande geleerd dat ongeveer 60% in aandelen en 40% in spaargeld voor mij passend is, zie dit blog voor een uitgebreide toelichting hoe ik beleg: FOB beleggingsstrategie.
Emoties bij beleggen kun je ook verminderen door zo breed mogelijk gespreid te beleggen. Wanneer je in losse aandelen belegt en probeert de markt door de keuze van je aandelen te verslaan, ben je vaak veel emotioneler dan wanneer je breed gespreid belegd met een ETF, een samengesteld pakketje aandelen die een land, industrie of wereldeconomie volgt. Dat laatste verhoogt aanzienlijk je kans op succes bij beleggen. Een gespreid mandje is vaak beter dan (te veel) beleggen in één bedrijf of tak.
Wat ook helpt om je emoties te bedwingen is om passief te beleggen. Wanneer je probeert de markt te verslaan door je aan- en verkopen van aandelen te timen, word je meestal sterk door emoties gedreven. De markt is immers niet te voorspelen, en dan komt er altijd een onderbuikgevoel aan te pas. Passief de markt volgen door in te leggen en er ten alle tijden van je belegging af te blijven werkt meestal veel rustgevender. En daardoor stijgen ook je kansen op succes aanzienlijk.
Wat ook kan helpen om rustiger te blijven in woelige beurstijden is jezelf tijdens financiële onafhankelijkheid minder afhankelijk te maken van je beleggingen. Je bouwt een veiligheidsmarge in buiten beleggen om. Werken mag dan wel voor de echte FIRE-ganger niet noodzakelijk zijn, wat inkomen blijven vergaren is natuurlijk niet verboden.
Vaak blijken mensen die FIRE zijn in de loop van de tijd iets over te houden aan hobbymatige activiteiten. De drang om bezig te blijven stopt niet, het is alleen geen moeten. En dat helpt vaak enorm. Een verdienste van slechts €100,- per maand zorgt er al voor dat je ongeveer €34.000,- minder vermogen nodig hebt tijdens FIRE, uitgaande van een veilig opnamepercentage van 3,5%.
AOW vormt hoogstwaarschijnlijk ook nog een vangnet op lange termijn voor mensen die op relatief jonge leeftijd stoppen met werken. Niemand weet natuurlijk hoe de AOW rechten er over bijvoorbeeld 20 jaar uitzien, maar volledige afbouw lijkt me erg onwaarschijnlijk. Ik verwacht dat AOW in de vorm van een vangnet voor mensen die onverhoopt door hun reserves heen zijn niet makkelijk volledig zal verdwijnen.
Kortom, beleggen kan aantrekkelijk zijn door het relatief hoge te verwachten rendement. Maar cruciaal is om je emoties daarbij zoveel mogelijk uit te schakelen. En het kiezen van een juiste verdeling tussen beleggingen en spaargeld of obligaties is uiteindelijk de belangrijkste beslissing.
Mr FOB heeft in 2016 Financieel Onafhankelijk Blog opgericht. Daar schrijft hij over zijn reis om financieel onafhankelijk te worden en, als kers op de taart, hoe hij op 49-jarige leeftijd kon stoppen met werken. FOB gaat over (be)sparen, beleggen en alles wat verder nodig is om financieel onafhankelijk te worden en te blijven. Voor Ayvens Bank deelt Mr FOB graag zijn kennis in een serie gastblogs over hoe jij het meeste uit jouw spaargeld kunt halen en de grondslag kunt leggen voor je eigen financiële onafhankelijkheid.
De kijk op dit onderwerp beschreven in dit blog is uitsluitend die van de auteur en vertegenwoordigt geen standpunt van Ayvens Bank.
Schrijf je hier in.